Nederlands Nederlands
English
Nederlands Nederlands EnglishIn het westen boven het IJsselmeer trekt de lucht dicht en ineens zwiepen de regenvlagen over de akkers in Almere. “Kolenweer, eindelijk”, grijnst Tom Saat. Voor de witte kool komt de herfst echter te laat, aldus de boer. “Maar de natuur levert nu eenmaal niet op bestelling. Kom mannen, we gaan oogsten.
Kolen gedijen bij enkele weken herfstweer, zal Saat even later uitleggen. De combinatie van gematigde temperaturen overdag en koude nachten vergroot de omvang. “Het zomerse weer heeft dit jaar domweg te lang geduurd, het is niet anders. Maar let wel: geringe omvang, geconcentreerde smaak.” Eliza Glasbeek zucht bij de aanblik van de relatief kleine kolen op het land. Vorige week bij de oogst van de rode kool was het niet anders, Machandel krijgt dit jaar niet het volume waarop was gerekend.”Onze klanten zullen wat minder zuurkool kunnen eten”, bromt de directeur. “De smaak zal het aanbod moeten compenseren.” De tegenvallende oogst illustreert de onderlinge afhankelijkheid tussen teler en verwerker. Uiteindelijk heeft de natuur het laatste woord, weten beiden.
De samenwerking tussen Machandel en Tom Saat overspant twintig jaar. Nu huizen in de Flevopolder meer telers waar Machandel een nog langere geschiedenis mee deelt, maar Saat neemt een bijzondere plek in. Halverwege de jaren negentig zetten hij en zijn vrouw Tineke ‘De Stadsboerderij’ op, midden tussen de woonwijken van Almere. Een experiment waaraan de gemeente graag meewerkte in de verwachting dat De Stadsboerderij zou helpen om de groeiende kloof van onbegrip tussen burger en boer te slechten. “Van meet af aan hadden Tineke en ik een gemengd bedrijf voor ogen, een biologisch-dynamische boerderij waarbij de kringloop de bedrijfsvoering bepaalt. Ons bestaansrecht halen we uit de bodem en die verzorgen we zo goed als we kunnen.”
In de beschutting van de potstal wijst Tom Saat op zijn Marchigianakoeien. “Een natuurlijk ras dat geen antibiotica nodig heeft. In de zomer begrazen ze de natuurgebieden van Staatsbosbeheer hier langs het Gooimeer. En in de winterperiode voeren we ze op stal biologische maїs, luzerne, klaver en kruidenrijk gras van eigen land. De mest, aangemaakt met de juist hoeveelheid stro, is ons ‘zwarte goud’, dat rijden we weer uit over onze akkers.” De stadsboer heeft verspreid in Almere 120 hectare aan akkerland liggen waarop hij onder andere doperwtjes, zilveruitjes, augurken, suikermaїs, pompoenen en koolsoorten voor Machandel verbouwt. Daarnaast teelt Saat worteltjes en rode biet voor de boerderijwinkel aan huis waar ook het vlees van de koeien wordt verkocht. Op zaterdagen verandert het erf van De Stadsboerderij in een drukbezochte marktplaats waar ook andere biologisch-dynamische producenten hun waren aanbieden.
De werkwijze van De Stadsboerderij sluit naadloos aan bij de denkwereld van Machandel, aldus Eliza Glasbeek. “Al vanaf de start hebben we contact gelegd en die relatie heeft zich over de jaren alleen maar verdiept. Voor ons is het belang groot om betrouwbare toeleveranciers in de buurt van Haulerwijk te hebben waarop we de continuїteit van onze afzet nauw op kunnen afstemmen. ” Andersom biedt de duurzame samenwerking bestaanszekerheid aan De Stadboerderij, maakt Saat duidelijk. “Het legt een basis onder je bedrijf, als boer weet je waar je aan toe bent. Ik kan nu verder dan één jaar vooruitkijken en dus de wisselteelten beter plannen die de bodem ten goede komen. Uiteindelijk wint iedereen erbij, niet in de laatste plaats de consument.”
De onderlinge verwevenheid maakt een optimaal oogstresultaat van moeilijke gewassen zoals zilveruitjes mogelijk, benadrukt Glasbeek. “Hoe kunnen we tot een goed inhoudelijk en smaakvol product komen, daar draait het om. Wij luisteren naar Tom, Tom luistert naar ons, en samen komen we eruit. En dan nog vallen de verwachtingen weleens tegen, zoals nu bij de witte kooloogst. Maar ja, de natuur trekt haar eigen plan, dat hebben we te respecteren.”